Openbaarheid van bestuur: goede regels, zwakke scheidsrechters

In juni 2019 is het gezamenlijk decreet en ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Franse Gemeenschapscommissie over de openbaarheid van bestuur bij de Brusselse instellingen in werking getreden. De bedoeling van die wetgeving is om de bestuurlijke transparantie te versterken door de toegang tot bestuursdocumenten te vergemakkelijken (bijvoorbeeld: beleidsnota’s, notulen van vergaderingen, contracten, vergunningen, e-mails, statistieken…) en milieu-informatie waarover de bestuurlijke overheden beschikken. 

Dinsdag 23 april werden voorgestelde aanpassingen aan het gezamenlijke decreet en ordonnantie besproken in een interparlementaire commissie. Deze aanpassingen verduidelijken eventuele wettelijke loopholes tussen de nieuwe Brusselse ombudsdienst en de Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten (CTB), en kennen aan die laatste een nieuwe bevoegdheid toe. De wijzigingen verbeteren het gezamenlijk decreet en ordonnantie die al goed in elkaar zat. Toch scoort Brussel slecht over openbaarheid van bestuur. Dat ligt niet aan het wettelijk kader, maar aan de  toepassing ervan. 

Openbaarheid van bestuur is belangrijk om het politieke vertrouwen van burgers op te krikken. Een slabakkende controle op de toepassing van transparantievereisten is nefast voor dat vertrouwen.

Het is het parlement dat  moet kijken of de regering zich aan de transparantie-regels houdt, en dat doen ze amper. Het feit dat de regering en het parlement grotendeels uit dezelfde partijen bestaan, helpt daar niet aan. Agora.Brussels’ parlementslid Pepijn Kennis was aanwezig op de commissie om op die nagel te kloppen. Openbaarheid van bestuur is belangrijk om het politieke vertrouwen van burgers op te krikken. Een slabakkende controle op de toepassing van transparantievereisten is nefast voor dat vertrouwen.

Wat is een gezamenlijk decreet en ordonnantie?

“Wetgevende normen die voortvloeien uit de samenwerking tussen, enerzijds, een gemeenschap of een gewest en, anderzijds, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie”.

Bron:  Karl Hendrickx, “De/het gezamenlijk(e) decreet en ordonnantie”, Tijdschrift voor wetgeving 1 (2023) , p. 30.

Wat is milieu-informatie?

“Elke informatie in schriftelijke, visuele, mondelinge of elektronische vorm over:

• de staat van lucht, water, bodem, specifieke landschappen en natuurgebieden, biologische diversiteit, genetisch gemodificeerde organismen, enz. en de interactie tussen deze elementen;factoren zoals bepaalde stoffen, energie, lawaai, lozingen, afval, enz. die een invloed kunnen hebben op het milieu;

• de administratieve en beleidsmatige maatregelen, de wettelijke regels, de plannen en programma’s, de evaluatie van de gevolgen, enz.;

• rapporten over de toepassing van de milieuwetgeving;

• economische analyses en hypothesen;

• de staat van de volksgezondheid, de veiligheid van de burger, enz.”

Bron:  Toegang tot milieu-informatie. (2022, 23 september). Burgers - Leefmilieu Brussel. https://leefmilieu.brussels/burgers/toegang-tot-milieu-informatie#wat-milieu-informatie

Wat is de Brusselse ombudsdienst?

“Sinds 1 september 2022 kunnen Brusselaars die problemen hebben met de Brusselse administratie klacht indienen bij de Brusselse ombudsdienst. De onafhankelijke dienst wil op die manier een beeld krijgen van de moeilijkheden die de burgers ondervinden en zal ook instaan voor de bescherming van klokkenluiders.”

Bron:  Brusselse ombudsdienst kreeg op vier maanden tijd 328 klachten. (2023, 31 maart). BRUZZ. https://www.bruzz.be/samenleving/brusselse-ombudsdienst-kreeg-op-vier-maanden-tijd-328-klachten-2023-03-31