Loting institutionaliseren in Brussel -
Wat is het standpunt van de politieke partijen?
Publiek rapport van Agora - December 2018
Het ziet er weer eens druilerig uit voor burgerparticipatie in Brussel. In 2017 al toonde een onderzoek aan dat 47% van de bevolking positief stond tegenover een gemengd parlement van gelote burgers en verkozen politici op federaal niveau (27% had geen mening), terwijl 67% van de politici hier niet voor te vinden was (6% had geen mening). Een dergelijk contrast tussen de mening van de Brusselaars en het standpunt van de politici is natuurlijk niet nieuw. Maar meningen kunnen verschuiven. Daarom vroegen we ons af hoe de politieke partijen er nu, aan de vooravond van de verkiezingen van Mei 2019, tegenover staan.
Om deze vraag te beantwoorden heeft Agora de vertegenwoordigers ontmoet van de politieke partijen die op dit moment zetelen in het Brusselse Parlement. We hebben ernaar gestreefd om de voorzitters van iedere regionale partij te ontmoeten door in de periode van Juli tot September we een brede enquête te houden bij de politieke partijen van Brussel: Open Vld, de CD&V, de sp.a, Groen! en de PTB-PVDA hebben op onze zes vragen geantwoord. Deze vragen peilen naar hun standpunten over de institutionalisering van loting in België en over de eventuele aanwezigheid van een assemblee van gelote burgers in het Brusselse Parlement vanaf Mei 2019. De resultaten zijn duidelijk: de meningen over loting zijn erg verdeeld. Figuur 1 geeft een overzicht van de resultaten, die in de volgende paragrafen verder worden besproken.
Laten we beginnen met een positieve noot. Twee partijen, de sp.a en Groen! verklaren expliciet dat ze de oprichting van een geloot assemblee steunen, terwijl twee andere partijen, Open Vld en de CD&V, interesse tonen voor het idee. Één partij, Open Vld, is er bovendien van overtuigd dat dergelijke assemblees, indien ze zouden worden opgericht, effectief een bindende wetgevende macht moet krijgen. Groen!, de sp.a en Open Vld zijn bovendien van plan om loting in hun partijprogramma op te nemen tegen de verkiezingen van Mei 2019. Tot daar het goede nieuws. De enige twee partijen die reeds een concrete invulling geven aan het idee van loting, Groen! en sp.a, vinden dat dergelijke assemblees geen echte wetgevende macht moeten krijgen. Dergelijke assemblees zouden een controle-orgaan zijn en politici zouden uiteindelijk zelf kunnen beslissen (mits verantwoording). Open Vld, die zegt open te staan voor assemblees met wetgevende macht, zegt dan weer dat dit niet realiseerbaar is op korte termijn. Hun progressieve standpunten over loting wekken daardoor een schijn op van mooie praat zonder concrete engagementen.
Wat de overige partijen betreft, valt er weinig licht te bespeuren aan de horizont. De CD&V en de PVDA-PTB staan bijna vijandig tegenover loting. Hoewel de CD&V er in principe niets op tegen heeft, komt de loting van burgers op dit moment niet in hun programma ter sprake en vinden ze niet dat dit besproken moet worden. Ondanks de vele burgerinitiatieven en de vraag van burgers om deel te nemen aan de debatten, is participatie voor deze partij duidelijk geen prioriteit. Met de PTB-PVDA is het nog erger gesteld: ze vinden dat er aan het huidige verkiezingssysteem weinig veranderd moet/kan worden. Ze beschouwen loting dan ook niet als een oplossing voor de democratische uitdagingen van deze tijd. De NV-A en Vlaams Belang zijn niet op onze vragen ingegaan, vermoedelijk omdat die niet passen binnen hun strakke campagne-strategie.
Waarom wordt de mening van de bevolking systematisch opzij geschoven? Van de zeven partijen die we gecontacteerd hebben, zijn er maar drie het idee genegen. Geen van die drie wil binnen een realistische termijn assemblees oprichten van gelote burgers met een reële wetgevende macht. Voor ons is het duidelijk dat de politieke partijen (nog) niet wensen dat de bevolking actief kan deelnemen aan het democratische proces en een reële politieke macht verwerft.
Deze gedetailleerde analyse van de huidige situatie heeft Agora, onafhankelijk burgerinitiatief, ertoe aangezet om tijdens de regionale verkiezingen in Mei 2019 te ijveren voor de oprichting van een assemblee van gelote burgers. We willen tegen September 2019 een assemblee creëren van gelote Brusselaars. We zijn ervan overtuigd dat een burgerbeweging zoals de onze noodzakelijk is om ons democratisch systeem op een fundamentele manier te vernieuwen. De lijst die we gaan indienen voor de regionale verkiezingen in Mei zal ervoor zorgen dat minstens één parlementariër een assemblee van gelote burgers binnen het Brusselse Parlement zal verdedigen. Deze assemblee zal representatief zijn voor de diversiteit binnen de Brusselse bevolking en zal los staan van de regelmatig terugkerende verkiezingskoorts. De gelote Brusselaars zullen de tijd en ruimte krijgen om te debatteren en concrete wetsvoorstellen te maken die vervolgens in het Brusselse Parlement besproken moeten worden. De twee enige taken van de parlementariër van Agora zullen zijn om (1) te ijveren voor de institutionalisering van een geloot assemblee met wetgevende macht naast het Brusselse Parlement en (2) de standpunten te verdedigen van de assemblee van gelote Brusselaars die in September 2019 opgericht wordt.
Meer informatie vindt u op onze website, in onze grondtekst en onze FAQ. We nodigen ook iedereen uit om de Agora beweging te vervoegen!